Trzeba teraz postawić pytanie, czy można w jakiś sposób odnieść wartości do tego, co jest realne i stanowi wyposażenia realności? Czy można powiązać wartości z realnymi bytami?
Na początku musimy stwierdzić, że myślenie nie jest poznaniem i nie dotyczy bezpośrednio tego, co realne. Myślenie posługuje się pojęciami (ogólnymi treściami pojęciowymi), które stanowią uogólniony efekt poznania i rozumienia realności. Pojęciowa wiedza ogólna jest efektem porządkowania, jakie do poznania zaprowadza myślenia. Myślenie zestawia i porządkuje skutki poznania. Wskazuje, co może posiadać zasadniczą rangę poznawczą (czyli być zasadą), a co pojawia się jako wnioskowanie i co stanowi ostateczne wnioski (np. tezy dotyczące konkretnych rzeczy). A zatem to myślenie hierarchizuje rzeczywistość a nie poznanie. To właśnie myślenie potrafi przedkładać jedne rzeczy ponad drugie, twierdząc, że jedne są lepsze od drugich.
Czy więc takie potraktowanie efektów poznania jest uprawnione? Można przyjąć, że czasami jest to użyteczne, jednak czasami może być bezpodstawne. Jeśli nasze myślenie zestawia i porównuje jakieś działania lub rzeczy z naszymi ludzkimi potrzebami i wymaganiami życiowymi, to wtedy propozycje myślenia wydają się być całkowicie pożyteczne. Na przykład -- czego potrzebujemy do przepłynięcia rzeki? Myślenie podpowiada nam różne możliwości -- trzeba zbudować tratwę albo złapać za ogon bobra.
Lecz co zrobić, gdy mamy określić, co jest najważniejsze dla człowieka? W tym przypadku powinniśmy się odwołać do realistycznego poznania. Dlatego pytamy wówczas o zdanie kogoś bardzo doświadczonego (stąd pytamy o zdanie rodziców) albo też należałoby się odwołać do wiedzy o człowieku, jaka funkcjonuje w kulturze i tradycji narodowej, albo na koniec samemu podjąć badanie na ten temat (lecz może na to nie starczyć nam życia).
To pokazuje, że myślenie w swoich propozycjach dotyczących człowieka (czyli nas samych) powinno być odniesione i powiązane z realistycznym poznaniem. Jeżeli tego zabraknie, to myślenie będzie tworzyło zupełnie dowolne propozycje i rozwiązania. Mamy z tym do czynienia w przypadku propagandy politycznej lub poglądów ideologicznych. W takich ujęciach myślenie tworzy dowolne możliwości bez odnoszenia ich do samej realności dzięki korzystaniu z realnego poznania. A przecież myślenie nie jest poznaniem i dlatego powinno korzystać z rzeczywistego poznania.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz