Narodziny moralności /2

5.Dlatego Gogacz zaczął mówić o własnościach osobowych istnienia, które decydują o osobowym charakterze bytu ludzkiego. Punktem wyjścia dla tych ustaleń była koncepcja relacji osobowych łączących dwie osoby. Gogacz uznał, że takie relacje wykraczają poza nasze poznanie i nasze decyzje. One przebiegają na poziomie istnienia i osobowej podmiotowości. Co więc łączą lub wiążą te relacje? Otóż Profesor odpowiada, że relacje osobowe łączą miedzy sobą własności transcendentalne dwóch bytów osobowych. Osobowa prawda jednego bytu łączy się z osobową prawda drugiego bytu. Dobro z dobrem, zaś piękno z pięknem. Gogacz przyjmuje, że mamy tutaj do czynienia ze szczególną łącznością na poziomie egzystencjalnym (istnienia). Takie postawienie tej sprawy każe zarazem szukać podmiotowości osoby również na poziomie egzystencjalnym. W ten sposób osoba u Gogacza staje się podmiotowością istnienia, która łączy się z innymi osobami poprzez relacje osobowe. Można powiedzieć, że to osoba podmiotuje bezpośrednio relacje osobowe.

6.Czym są własności istnienia? Własności te określają samą aktywność istnienia. Istnienie, jak pokazał św. Tomasz, posiada status aktu urealniającego cały byt. Istnienie „działa” więc w ten sposób, że aktualizuje istotę bytu dzięki własnościom transcendentalnym. Można nawet powiedzieć, że cała moc sprawcza jest zawarta w tych własnościach i działa poprzez nie. To od mocy sprawczej własności istnienia, którą otrzymują one od Boga, zależy jakie wyposażenie istotowe otrzyma dany byt. To mogą być byty mniej lub bardziej doskonałe i aktywne, w zależności od aktywności własności transcendentalnych. Decyduje to o tym, czy byty są duchowe, duchowo-cielesne, czy tylko cielesne.

7.W przypadku człowieka mamy do czynienia z własnościami osobowymi istnienia. Moc sprawcza i aktywność tych własności tworzy to, co nazywamy osobową podmiotowością istnienia. Jeśli mówimy o osobie człowieka, że stanowi podmiotowość istnienia, to znaczy, że ten podmiot tworzą właśnie własności prawdy, dobra i piękna. Ich sprawczość i aktywność wpływa na wyposażenie duchowe człowieka, które powstaje już na poziomie istotowym. Dzięki temu człowiek rodzi się jako byt duchowy. Najlepiej jednak jest mówić, że człowieka jest uduchowioną osobą. Człowiek jest uduchowioną i wcieloną osobą, ponieważ pozostałe własności transcendentalne istnienia (Gogacz nazywa je nieosobowymi) stanowiące podmiotowość życia i moc ożywczą odpowiadają za powstanie cielesności człowieka. Można zatem przyjąć, że to własności istnieniowe sterują i zarządzają odpowiednim wyposażeniem istotowym człowieka, czyli ludzką naturą. Inaczej mówiąc, natura człowieka jest wyznaczana przez zasady określające jego realność. Dopiero w dalszej kolejności cechy indywidualne tej natury zależą od otaczającego nas środowiska przyrodniczego, czyli od różnych przyczyn drugorzędnych.