Rozważania personalistyczne na dziś /1

Człowiek jest przede wszystkim osobą. Oczywiście jest osobą wcieloną i uduchowioną. Duchowość człowieka jest związana bezpośrednio z jego osobą, jednak sama dusza nie stanowi osoby. Osoba jest bowiem podmiotem istnienia. Jest więc podmiotem sprawczym i aktywnym. A to oznacza, że osoba stoi ponad duchowością i co więcej odpowiada za powstanie naszej duchowości, czyli władz duchowych. Nie wolno więc utożsamiać osoby z władzami duszy i ich działaniami. 

Osoba jako podmiot istnienia posiada swoją własną aktywność, która przyczynuje i uruchamia władze duszy. Podmiotowość osoby wyznaczają i określają trzy własności transcendentalne istnienia. Są to prawda, dobro i piękno. Każda z tych własności posiada odpowiednią moc sprawczą i swoje akty. Osobowa prawda dysponuje aktami kontemplacji, które tworzą i uruchomiają władzę umysłu. Z kolei osobowe dobro uaktywnia się pod postacią aktów sumienia, które wyznaczają i uruchomiają władzę woli. I wreszcie osobowe piękno odpowiada za powstanie i działanie władzy uczuciowości, wysyłając do niej akty upodobania.

Dlatego nasza dusza jest bezpośrednio związana z osobowym podmiotem sprawczym istnienia. Dusza niejako odwzorowuje złożoność i charakter podmiotu osobowego, ale sama dusza (to, co powszechnie określa się mianem duszy) nie jest osobą. Natomiast dusza ze swoimi władzami informuje nas o istnieniu głębszej podmiotowości istnienia (w istnieniu urealniającym byt człowieka). Było to już widoczne u Tomasza z Akwinu, który mówił o powiązaniu ludzkiej duszy z istnieniem, które odpowiada za realność całej struktury bytowej.

Stwierdziliśmy już poprzednio, że osoba jest kimś wcielonym. Musimy jednak wiedzieć, że cielesność człowieka posiada swoją własną przyczynowość i moc sprawczą na poziomie istnienia. Jest to podmiotowość życia, które możemy określić jako życie egzystencjalne albo nawet nadprzyrodzone (czyli pochodzące bezpośrednio od Boga).

Nasza cielesność jest więc powiązana i uzależniona od ożywczego podmiotu istnienia. Chodzi w tym wypadku o cielesność wraz z jej wszystkimi funkcjami i narządami życiowymi (a więc razem z tzw. życiem biologicznym). Jednak życiowe działanie organizmu człowieka zależy bezpośrednio od ożywczej podmiotowości życia nadprzyrodzonego.