20.11.2022

Czy można wytłumaczyć ludzkie działanie? /4

Psychologia nie analizuje ludzkiego działania w perspektywie przyczynowości (czyli pod względem realnych przyczyn i zasad). Psychologii wystarczy tzw. perspektywa motywacyjna, czyli motywacja, która określa podejmowanie działań ukierunkowanych (czy to pozytywnie, czy negatywnie). Ale tak rozumiana motywacja nie wyjaśnia przyczynowości ani sprawczości działania, a jedynie maskuje te sprawy. Przecież realne działanie musi być gdzieś i przez coś sprawiane czy podejmowane.

Natomiast motywacja określa jedynie możliwości działania. To znaczy, że ona tak samo opisuje i objaśnia działania realne jak i nierealne, czyli jedynie możliwe do wykonania. Człowiek może robić lub właściwie pomyśleć wiele rzeczy, ale tak naprawdę liczą się wyłącznie działania realne, które odnoszą się do tego, co realne. Ma to szczególne znaczenie w przypadku działań dotyczących osób ludzkich, czyli działań moralnych. Ze strony działającego działania dotyczące człowieka jako osoby muszą mieć charakter moralny, czyli powinny być ukierunkowane na poszanowanie godności osobowej drugiego człowieka. Tylko takie działania mają realny sens służenia osobie pomocą i tworzenia realnych więzi międzyludzkich. Zaś dowolne motywacje płynące od naszych wyobrażeń będą prowadzić do pomijania realności i w efekcie końcowym doprowadzą do pojawienia się zaburzeń i dramatów w stosunkach międzyludzkich. Dlatego podkreślany poziom motywacyjny w psychologii nie pozwala na faktyczną ocenę postępowania człowieka, ponieważ wszystkie motywacje mają takie samo znaczenie, skoro napędzają działanie. A to już nie pozwala oceniać działań człowieka jako dobrych lub złych, moralnych lub niemoralnych.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz