Podsumowanie o pracy (4)

Potocznie mówi się, że człowiek jest istotą społeczną. Ja sformułowałbym to w trochę inny sposób. Człowiek jest osobą żyjącą we wspólnocie osobowej. Otóż życie wspólnotowe, czyli społeczne, polega na współdziałaniu. Ludzka praca dotyczy właśnie współdziałania. Jest oczywistym wyrazem tego współdziałania na polu społecznym. Praca jako wyraz współdziałania zmierza do osiągnięcia dobra wspólnego, ponieważ dobro wspólne jest wypracowywane w zgodnym współdziałaniu.

Dlatego ludzka praca musi posiadać charakter osobowy. Jest bowiem osobowym działaniem człowieka, które powinno służyć samej osobie człowieka, ale jednocześnie ma służyć wszystkim osobom, które tworzą wspólnotę rodzinną lub lokalną.

Praca buduje dobrobyt wspólnoty. Dlatego praca nie może mieć charakteru egoistycznego, bo wtedy przestaje być pracą, a staje się jakiegoś rodzaju zawłaszczeniem. Nie wolno dopuszczać się zawłaszczenia dobra wspólnego.

Praca tworzy przede wszystkim dobrobyt rodziny. I to jest główny i podstawowy cel ludzkiej pracy. Papież Franciszek stwierdza, że praca jest potrzebna, żeby utrzymać rodzinę. Praca stwarza dobre warunki dla rozwoju wspólnoty rodzinnej. Rodzina jako wspólnota osobowa stanowi pierwsze i zasadnicze środowisko człowieka. Dzięki pracy rodzina dąży do osiągnięcia dobrych warunków dla egzystencji materialnej oraz duchowej. Stworzenie takich odpowiednich warunków rozwoju pozwala na szybki rozwój i rozrost wspólnoty rodzinnej. Ten rozwój rodziny dokonuje się przede wszystkim poprzez zrodzenie dzieci. Taki rozrost rodziny przyczynia się do rozwoju społecznego. Pamiętajmy, że nie da się stworzyć społeczeństwa z oderwanych jednostek, bo wtedy powstanie chaotyczny tłum miotany dowolnymi emocjami.

Dlatego ludzka praca nie może w żaden sposób degradować osoby czy wspólnoty rodzinnej. Papież wskazywał, że dziś uważa się rodzinę za ciężar i przeszkodę w wydajności pracy. Ale takie podejście jest szkodliwe z punktu widzenia społeczeństwa, gdyż powoduje kryzys demograficzny. W pracy nie może chodzić jedynie o zysk, lecz musi ona zmierzać do dobrobytu zarówno materialnego, jak i duchowego. Ludzka praca łączy bowiem w sobie to, co materialne z tym, co duchowe.

Dlatego praca musi służyć osobie człowieka. Papież Franciszek powiada wprost, że praca jest właściwa osobie ludzkiej. Wiąże on pracę wprost z godnością człowieka. Praca powinna być wyrazem osobowej godności. Praca nie może więc degradować osoby w człowieku lub we wspólnocie. Praca jest troską o dobro wspólne, stąd nie może być zakładnikiem zysku. Natomiast dzisiaj w liberalnej ekonomii praca zawodowa jest nastawiona wyłącznie na zysk. Papież przestrzega, że społeczeństwo, w którym ludzie są mniej ważni od wytworzonych rzeczy, które przynoszą zysk, zmierza do upadku.

Praca musi być troską o dobro wspólne. Dlatego w pracy człowieka nie może chodzić tylko o zysk, lecz powinno to być tworzenie dobrobytu.