Wiedza o życiu

Filozoficzna wiedza nie może polegać na definiowaniu pojęć, ponieważ przy definiowaniu posługujemy się wyłącznie myśleniem. To myślenie tworzy pojęcia i ich definicje, jednak to wcale nie znaczy, że myślenie dotyczy dzięki temu rzeczywistości. Taką rozbieżność widać najlepiej, gdy filozofowie próbują określić miłość.

Przecież to Locke podążając za Kartezjuszem stwierdził, że znamy jedynie pojęcia, czyli idee. Oczywiście uczciwie należałoby powiedzieć, że to myślenie zna tylko pojęcia.

Jednak człowiek żyje i działa w rzeczywistości – w realnym świecie, a nie w swoim umyśle albo świadomości wypełnionej pojęciami (treściami pomyślanymi). Jeżeli będziemy żyć swoim myśleniem, to trzeba stwierdzić, że straciliśmy kontakt z rzeczywistością. Fachowo nazywa się to schizofrenia.

Nasza wiedza o życiu, czyli poznanie realnego działania w świecie, nie może być wiedzą pojęciową (definiowaniem pojęć). Czym zatem powinna być praktyczna wiedza o życiu? Taka wiedza musi być doświadczeniem człowieka. To będzie osobiste albo osobowe doświadczenie człowieka. Jest to aktywna umiejętność życia (praktyczna sztuka życia). Jest to rozwijanie własnej aktywności, która za fundament ma akty osobowe kontemplacji, sumienia i upodobania. Te osobowe akty nadają aktywną moc naszym władzom duchowym, dzięki czemu mogą one podejmować własne działania takie, jak wypowiadanie słowa prawdy (umysł), podejmowanie czynów dobra (wola) oraz przeżywania piękna (uczucia).

Człowiek nie działa zatem na podstawie wiedzy pojęciowej (jak chciał Sokrates), lecz działa dzięki aktom sprawczej podmiotowości istnienia – czyli osoby. Człowiek żyje i rozwija swoje życie dlatego, że jest osobą a nie świadomością.